Het mooie Sicilië onthult zijn geheimen. Op het grootste eiland van de Aegadische archipel van Favignan opende het Tonijnmuseum. Nu kunnen toeristen ontdekken waar vele generaties plaatselijke bewoners zich aan hebben gewijd en hoe de legendarische Mattan plaatsvond.
De zee bij Favignana is altijd kristalhelder. Geen wonder dat de rode baai (Cala Rossa), gelegen op het eiland, een van de tien beste stranden in Italië is. Zelfs in de buurt van de haven, waar bij zonsopgang en zonsondergang de vissersboten gevuld zijn met rode baarden, stekelzeekreeften, inktvis, mul en zeebaars. Zodra een toerist de veerboot verlaat aan de oever van het grootste van de drie eilanden van de Egadische archipel (er zijn ook Levanzo en Marettimo), is het eerste woord dat zijn aandacht en oren trekt "tonijn". Hier is het "Tonijnhuis", "Tonijn Gastronomie", "Tonijn 2011" en een bar met een op tonijn gebaseerd aperitief. De industriële visserij op tonijn, die de lokale bewoners al enkele eeuwen voedt, is echter al zeven jaar stopgezet.
Tonnara Florio (tonijnvisserij en verwerkingsfabriek, Tonnara Florio) is vandaag omgebouwd tot een prachtig museum en was ooit het modernste en meest succesvolle tonijnverwerkingsbedrijf in heel Zuid-Italië. Het werd gebouwd in het midden van de 19e eeuw op initiatief van senator Ignazio Florio, die uit een familie van gerespecteerde Siciliaanse ondernemers kwam. In zijn nieuwe fabriek kon Ignazio een werkcyclus organiseren met enkele honderden mensen. Hij trok niet alleen bijna alle inwoners van het eiland naar tonijnvisserij - met hem werd deze bezetting een traditie en werd een deel van de lokale folklore.
Het tonijnvissingsproces wordt genoemd "Mattantsa" (mattanza): van het Spaanse woord "mactare", wat "kill" betekent. Elke dag voerden vissers een hevige strijd, vaak één op één, met mariene inwoners. Mattanza heeft de kenmerken van een collectief ritueel overgenomen, wat impliceert dat de hele bevolking bij het werk betrokken is en doordringt in rituele liederen waarin om gunsten wordt gevraagd of wordt beschermd tegen het boze oog. Mattanza predikte sociale eenheid als basis om te overleven: om te leven moeten mensen zich verenigen in groepen en sociale banden aangaan.
Het vangen van tonijn vereist een zorgvuldige voorbereiding: veel verschillende speciaal uitgeruste boten en binnenschepen gingen onmiddellijk vissen, en elk voerde zijn taak uit. Tientallen ankers, honderden meters netwerken, talloze mensen, die elk hun eigen rol hebben in een goed geënsceneerde en doordachte uitvoering.
Mattanza is niet alleen jagen, maar vissen vangen met slimme tactieken en strategieën. Het vangen van tonijn is niet alleen gebaseerd op de ervaring en het talent van de visser, nauwkeurigheid is ook belangrijk bij het handhaven van het mechanisme van de dood. Om dit te doen, werd een soort doolhof gebouwd van netten die in de zee waren uitgerekt, waar nietsvermoedende vissen moesten zwemmen totdat het een plek bereikte waar het niet meer kon ontsnappen - de zogenaamde doodskamer.
Mattanza werd noodzakelijkerwijs voorafgegaan door rituelen en liederen, de goden kalmeren en om hun genade vroegen. De persoon die zich rechtstreeks tot de goden richt en verantwoordelijk is voor de planning en coördinatie van de Mattaniërs werd "rais" (rais) genoemd. Dit was het hoofd van het hele evenement, dat het hele proces van start tot finish beheerste. Er was iets legendarisch en grandioos in Mattan, dat adembenemend was, en alle deelnemers aan de felle strijd werden helden buiten leven en dood. En dit alles had betrekking op het traditionele Mattanisch, beschreven in de Odyssee en daterend uit de praktijk van de oude Feniciërs en Arabieren.
De laatste echte Mattan werd gehouden in 2007. Onder vele factoren was ook een afname van het aantal vissen van invloed: Japanse vissers vingen tonijn in de Atlantische Oceaan en hij had geen tijd om naar de Middellandse Zee te gaan. Een tijdlang hield Favignan nog steeds "demonstraties" voor toeristen, maar in 2009 stopten ze ook. In augustus 2013 werd het zogenaamde Tonijnmuseum (officieel "Ex Stabilimento Florio a Favignana") na wederopbouw in Tonnara Flavio geopend.
Openingstijden van het museum: dagelijks van 10.15 tot 13.15 en van 16.15 tot 19.15.
Toegangsprijs: 4 euro, personen ouder dan 65 jaar zijn gratis.
Rondleidingen zijn gratis in het Italiaans.
Excursietijd: 10.30 / 11.15 / 12.00 / 16.15 / 17.30
